Πώς κατέληξε ο δράστης της κλοπής της εικόνας του Ευαγγελισμού?
Πώς κατέληξε ο δράστης της κλοπής της εικόνας του Ευαγγελισμού?
( του Κώστα Δανούση, Ιστορικού και ερευνητή)
Αύριο(σ.σ σήμερα) γιορτάζουμε την επέτειο της απανεύρεσης της εικόνας του Ευαγγελισμού, η οποία είχε κλαπεί από το φερώνυμο ναό της το 1842. Τα γεγονός συγκλόνισε την Τήνο. Οι αρχές εξαπέλυσαν κυνηγητό και τελικά ο δράστης συνελήφθη από δύο Πανορμίτες Εθνοφύλακες στην πηγή του «Μανόλη το πηγάδι» με τα κοσμήματα της εικόνας. Προφανώς τον «περιποιήθηκαν» προσηκόντως και ομολόγησε την κλοπή και τη θέση όπου είχε αποκρύψει την εικόνα. Κανένα θαυμαστό γεγονός! Όλα οφείλονταν στην απροθυμία του δράστη της κλοπής να καταβάλει το τίμημα της διεκπεραίωσής του στην Άνδρο που απαιτούσε ο Εξωμερίτης πορθμεύς στο Στενό. Ό,τι γνωρίζουμε για το γεγονός το γνωρίζουμε από την αναφορά του Διοικητή Τήνου Ιωάννη Θεοτόκη προς το Υπουργείο επί των Εκκλησιαστικών (το πρωτότυπο φυλάσσεται στα ΓΑΚ - φάκελοι Μονής Ευαγγελιστρίας Τήνου). Ελάχιστα πράγματα υπάρχουν στο Αρχείο του ΠΙΙΕΤ. Ο Διοικητής Τήνου ζήτησε αντίγραφο της δικογραφίας από τον Εισαγγελέα Σύρου, πλην εκείνος του απάντησε ότι θα του εδίδετο μετά το πέρας της δίκης. Η δικογραφία πάντως ουδέποτε βρέθηκε, ούτε και ασχολήθηκε κανείς μετά την αποχώρηση του Θεοτόκη. Όλες οι έντυπες πηγές (βιβλία, φυλλάδια) τονίζουν ότι καταδικάστηκε σε πολυετή ειρκτή και πέθανε στη φυλακή! Για 180 χρόνια κανείς εκ των ιστορικών και λογίων της Τήνου, λαϊκών και κληρικών, δεν έκανε κάτι το πολύ απλό:Να ερευνήσει τον τύπο της Σύρου. Όλοι ενδιαφέρονταν για τα «θαύματα της Μεγαλόχαρης»!!! Από την έρευνα του συριανού τύπου προκύπτει ότι ο δράστης προφυλακίστηκε στη Σύρο, παρίστανε τον τρελό και ο «φρενοβλαβής» απεστάλη στην Ι.Μ. Τουρλιανής Μυκόνου προς κράτηση και φύλαξη (την εποχή εκείνη τα μοναστήρια λειτουργούσαν ως χώροι κράτησης –φύλαξης φρενοβλαβών). Κάποια, όμως, ωραία πρωΐα ο δράστης την έκανε με ελαφρά πηδηματάκια, έκλεψε μια βάρκα και παραδόθηκε στις «αγκάλες του Ποσειδώνος»!!! Κανείς δεν άκουσε ποτέ γι’ αυτόν. Η εκδίκαση της υπόθεσης δεν έγινε ποτέ και η δικογραφία μετά από χρόνια μάλλον καταστράφηκε… Γράφω για το περιστατικό αυτό για να σας δείξω ότι ουδέποτε έγινε σοβαρή «ιστορική έρευνα» για την Ιστορία του Ιδρύματος!!! Αναμασάμε τα ίδια και τα ίδια, και μέχρι πρότινος γράφαμε ότι βρήκε την Εικόνα κάποιος Νικόλαος Μάτσας ή Σπανός, παρόλο που οι λόγιοί μας γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν τη νεκρολογία του Δημητρίου Βλάση ή Πασά (εφημ. Τήνος, Δεκ. 1878)!!! Η ιστορία, λοιπόν, της κλοπής της Εικόνας του Ευαγγελισμού πρέπει να ξαναγραφεί, να γίνει κριτική προσέγγιση. Να αφήσουμε κάποια στιγμή θα θαύματα και να πιάσουμε τα γεγονότα και τις πηγές τους. Η παράδοση διέσωσε τη μνήμη ότι στο κελάκι της φωτογραφίας, 100 περίπου μέτρα από τον δρόμο της Δημοσιάς, είχε κρύψει ο δράστης την εικόνα (για να μην τον βαραίνει). Οι Υστερνιώτες ονόμασαν το ταπεινό αυτό κελάκι «Ευαγγελιστράκι» και εκεί κάπου στα 1930, 5 χωριανοί έβαλαν έναν σταυρό, στον οποίο χάραξαν τα ονόματά τους. Η ιδέα ανέγερσης ναΐσκου είχε διατυπωθεί από τον μεγάλο γλύπτη Λάζαρο Σώχο… Οι καιροί δεν ήσαν ευνοϊκοί και η πρόθεση δεν υλοποιήθηκε. Έπρεπε να φτάσουμε στο 1990. Οι «ορμητικοί» Υστερνιώτες αποφάσισαν να κινηθούν μόνοι… Έλειπε, όμως, η καθοδήγηση! Έτσι, μέσα στον ενθουσιασμό τους κατέστρεψαν το μικρό ιστορικό κελάκι που είχαν σεβαστεί οι αιώνες. Πάλι καλά που διασώθηκε ο σταυρός του 1930 και τοποθετήθηκε πάνω στο νέο κτίσμα… Ο άνθρωπος που κατέστρεψε το κελάκι υπήρξε ο πλέον ενθουσιώδης υποστηρικτής της ανέγερσης του ναού. Συνέβαλε ο ίδιος προσωπικά στις δαπάνες, στήριξε ηθικά το έργο, αλλά παρόλο ότι ήταν επιστήμονας και φίλος στενός του γλύπτη Αντώνη Σώχου συνέβαλε μέσα στον ενθουσιασμό του σε μια σοβαρή προσβολή του περιβάλλοντος… Και, όμως, ο ίδιος, ως Δήμαρχος Τήνου προσπάθησε να ακυρώσει την ανέγερση του Γυμνασίου στη σημερινή του θέση για να μην περιοριστεί η θέα του προσκυνήματος της Μεγαλόχαρης!!! Είχε τότε επιστρατεύσει τον γλύπτη Αντώνιο Σώχο και τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη!!!
Γιατί τα γράφουμε όλα αυτά? Για έναν απλό λόγο:«Ο δρόμος στην Κόλαση είναι στρωμένες με καλές προθέσεις»!!! Στη φωτογραφία ο Υστερνιώτης γιατρός και Δήμαρχος Τήνου αείμνηστος Σωκράτης Καρδαμίτσης με τον π. Ιάκωβο Σκούταρη, εφημέριο Υστερνίων (δεκαετία 1960). Ο Θεός να τους αναπαύει!