Σαν σήμερα, 27 Ιανουαρίου

Γιορτάζουν

• Μαρκιανός

• Μαρκιανή.

Επέτειοι και Λοιπές Εορτές

• Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς

  Το μεγαλύτερο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου διαπράχθηκε το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας, στο πλαίσιο της «τελικής λύσης». Το Άουσβιτς ήταν το μεγαλύτερο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου διαπράχθηκε το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στο πλαίσιο της υλοποίησης της «τελικής λύσης» από τους Ναζί, εξοντώθηκαν με «βιομηχανικό» τρόπο μέσα σε δυόμιση χρόνια (1942-1944) 1,1 με 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι, το 90% των οποίων ήταν Εβραίοι. Το Άουσβιτς (για την ακρίβεια επρόκειτο για συγκρότημα στρατοπέδων) ιδρύθηκε στις 27 Απριλίου 1940 με διαταγή του αρχηγού των Ες-Ες, Χάινριχ Χίμλερ, στο κατεχόμενο από τους Γερμανούς τμήμα της Πολωνίας και συγκεκριμένα στα περίχωρα της πόλης Όσβιετσιμ (Άουσβιτς στα γερμανικά), 60 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Κρακοβίας. Η περιοχή επιλέχτηκε επειδή ήταν σιδηροδρομικός κόμβος με 44 γραμμές κι έτσι μπορούσαν να καταφθάνουν με ευκολία τα τρένα με τους εκτοπισμένους Εβραίους από κάθε γωνιά της κατεχόμενης Ευρώπης. Αρχικά δημιουργήθηκε το Άουσβιτς 1, στρατόπεδο συγκέντρωσης για πολιτικούς κρατούμενους, κυρίως Πολωνούς και Γερμανούς. Τον Οκτώβριο του 1941 άρχισε να κτίζεται ένα δεύτερο στρατόπεδο, το Άουσβιτς 2 (γνωστό και ως Μπίρκεναου), με τέσσερις θαλάμους αερίων. Εκεί πραγματώθηκε η «τελική λύση» του εβραϊκού λαού (1942-1944), ως αποτέλεσμα της Διάσκεψης της Βάνζεε, φθάνοντας σε κάποια στιγμή τον αριθμό των 20.000 αποτεφρώσεων την ημέρα. Στο στρατόπεδο αυτό οι γιατροί των Ες-Ες μεταχειρίζονταν τους κρατουμένους ως πειραματόζωα, πραγματοποιώντας αποτρόπαια πειράματα ευγονικής. Στην πύλη του στρατοπέδου Ι παραμένει αναρτημένη η επιγραφή «ARBEIT MACHT FREI», δηλαδή «Η εργασία απελευθερώνει» .Το Μάιο του 1942 δημιουργήθηκε το Άουσβιτς 3, ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας, όπου προμήθευε εργατικό δυναμικό στην κοινοπραξία χημικών βιομηχανιών IG Farben, την οποία συγκροτούσαν γνωστές μεταπολεμικά εταιρείες, όπως οι BASF, Bayer, Hoechst (νυν Sanofi) και AGFA. Με την προέλαση των Σοβιετικών στο Ανατολικό Μέτωπο, το Άουσβιτς σταδιακά άρχισε να εγκαταλείπεται και οι κρατούμενοι να μεταφέρονται δυτικά σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στις διαβόητες «πορείες θανάτου» χιλιάδες κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους από τις κακουχίες ή σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς. Στο Άουσβιτς παρέμειναν 7.650 ανήμποροι κρατούμενοι, τους οποίους απελευθέρωσαν οι άνδρες του Κόκκινου Στρατού στις 27 Ιανουαρίου 1945. Από την Ελλάδα εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς περί τους 55.000 Εβραίους, στην πλειονότητά τους από τη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για την πολυπληθέστερη εθνική ομάδα μετά τους Εβραίους από την Ουγγαρία (430.000), την Πολωνία (300.000), τη Γαλλία (69.000) και την Ολλανδία (60.000). Τα 3⁄4 των Ελλήνων Εβραίων εξοντώθηκαν στους θαλάμους αερίων του αμέσως μετά την άφιξή τους. Στις 7 Οκτωβρίου 1944 σημειώθηκε και η μοναδική πράξη αντίστασης στο Άουσβιτς από έλληνες εβραίους, όταν επιτέθηκαν στους γερμανούς στρατιώτες, που είχαν έλθει να επιλέξουν 200 μελλοθάνατους στα κρεματόρια. Η εξέγερση πνίγηκε στο αίμα και μόνο 26 από τους 300 ελληνοεβραίους επέζησαν. Ήταν όμως και η πρώτη φορά που οι Γερμανοί είχαν απώλειες στο Άουσβιτς. Σκοτώθηκαν 3 υπαξιωματικοί και τραυματίστηκαν 14 στρατιώτες. Παρόλο που οι Γερμανοί κατέστρεψαν τμήματα του στρατοπέδου προτού το εγκαταλείψουν, μεγάλο μέρος του Άουσβιτς 1 και 2 (Μπίρκεναου) παρέμεινε άθικτο και αργότερα μετατράπηκε σε μουσείο και μνημείο. Το 1979 το Άουσβιτς-Μπίρκεναου κηρύχτηκε από την UNESCO Μνημείο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Η 27η Ιανουαρίου, ημερομηνία της απελευθέρωσης του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό το 1945, έχει ανακηρυχθεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος και από την Ελλάδα ως Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος.

• Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος

• Εθνική Ημέρα Σοκολατόπιτας στις ΗΠΑ.

Χριστιανικό Εορτολόγιο

Ορθόδοξη Εκκλησία

• Ανακομιδή του λειψάνου του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

• Αγίας Μαρκιανής της βασιλίσσης.

• Οσίου Κλαυδίνου.

• Οσίου Πετρου του Αιγυπτίου.

• Αγίου Δημητριανού, επισκόπου Ταμασσού.

• Αγίου Άσκιοτ του βασιλέως.

• Οσίου Τίτου, του εκ Κιέβου.

• Αγίου νεομάρτυρος Δημητρίου του οινοπώλου. Νεομάρτυρας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που αποκεφαλίστηκε για την πίστη του το 1784. Η μνήμη του γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου. Ο Δημήτριος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και στα 25 του εργαζόταν στο Γαλατά, στο καπηλειό του Χατζή Παναγιώτη, ο οποίος ήταν χριστιανός. Σύμφωνα με τους συναξαριστές ήταν «εύμορφος εις την όψιν, δυνατός εις το σώμα και σεμνός εις τα ήθη». Στο καπηλειό του Χατζή Παναγιώτη σύχναζαν και κάποιοι μουσουλμάνοι από τον Πόντο, οι οποίοι τον φθονούσαν και προσπαθούσαν ανεπιτυχώς να τον παρασύρουν στη θρησκεία τους. Κάποια μέρα, μετά από πολύωρη οινοποσία, οι Τουρκοπόντιοι διώχθηκαν από τον οινοπώλη, με τη ρωμαλέα συνδρομή του Δημητρίου. Κατά τη διάρκεια, όμως, της συμπλοκής τραυματίσθηκε ένας από αυτούς και κατήγγειλε το γεγονός στις Οθωμανικές αρχές. Ο Δημήτριος δεν μπόρεσε να αποδείξει την αθωότητά του και του ετέθη το δίλημμα: ή γίνεσαι Μουσουλμάνος ή πεθαίνεις. Ο Δημήτριος απέρριψε κάθε πρόταση να αλλαξοπιστήσει κι έτσι στις 27 Ιανουαρίου 1784 αποκεφαλίστηκε μπροστά στο οινοπωλείο, όπου εργαζόταν.

• Αγίου ιερομάρτυρος Πέτρου.

Καθολική Εκκλησία

• Αγίας Αγγέλας, προστάτιδας των ορφανών.

• Αγίας Ντεβότα (Αφοσιωμένη, Αφιερωμένη), προστάτιδας του πριγκηπικού οίκου των Γκριμάλντι στο Μονακό, της Κορσικής και των ναυτικών.

Είπαν…

• Βλέπεις τον εις το ύψος τούτο άπειρο αιθέρα, που κρατάει ολόγυρα μέσα στην υγρή του αγκαλιά τη Γη; Πίστεψε πως αυτός είναι ο Θεός.

• Δεν είναι αποτρόπαιο για τους ανώτερους ανθρώπους να βλέπουν ένα τιποτένιο, ντυμένο με τα πιο ψηλά αξιώματα, να κυβερνάει το λαό με το λόγο του, αυτός που προηγουμένως δεν ήταν παρά ένα μηδενικό;

  Ευριπίδης, ένας από τρεις κορυφαίους τραγικούς ποιητές της αρχαιότητας («Βάκχες», «Μήδεια»). Γεννήθηκε στο Δήμο Φλύας, το σημερινό Χαλάνδρι.

• Το μίσος δημιουργεί φιλονικίες, μα η αγάπη καλύπτει τα σφάλματα.

  Σολομών, Βασιλιάς του Ισραήλ. (έζησε τον 10ο αιώνα π.Χ.)

View fullsize

Σαν σήμερα, 27 Ιανουαρίου

Γεγονότα που έγιναν σαν σήμερα στην Ελλάδα και τον Κόσμο

• 1593 Το Βατικανό οδηγεί σε δίκη τον φιλόσοφο Τζορντάνο Μπρούνο για τις αιρετικές απόψεις του.

• 1731 Πέθανε ο Μπαρτολομέο Κριστόφορι. Ιταλός οργανοποιός, που θεωρείται ο επινοητής του πιάνου. Ο ιταλός οργανοποιός είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε μικρά σφυριά για να πλήττονται αντί να νύσσονται οι χορδές κι έτσι έδωσε τη δυνατότητα στον ήχο να γίνεται απαλότερος (piano) ή εντονότερος (forte), ανάλογα με την πίεση που ασκούσε στα πλήκτρα ο εκτελεστής. Γι’ αυτό στην αρχή ο νέος τύπος του πληκτροφόρου οργάνου που πρότεινε ονομάσθηκε pianoforte ή fortepiano και με την πάροδο του χρόνου επικράτησε η ονομασία πιάνο. Ο Κριστοφόρι τελειοποίησε το πιάνο μέχρι του σημείου, ώστε από το 1726 είχε φτάσει, ως προς τα ουσιαστικά του στοιχεία, στην ολοκλήρωση του σύγχρονου πιάνου. Το σχέδιό του δεν ήταν ευρύτερα γνωστό στην Ιταλία, αλλά φρόντισε να το διαδώσει στον ευρωπαϊκό χώρο με ένα άρθρο του ο συμπατριώτης του τεχνοκριτικός Σιπιόνε Μαφέι (1675-1755).

• 1756 Γεννήθηκε ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, αυστριακός συνθέτης. Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ υπήρξε ένας από τους κορυφαίους συνθέτες όλων των εποχών. Τα έργα του αποτελούν μέρος του ρεπερτορίου κάθε ορχήστρας που σέβεται τον εαυτό της. Το πλήρες όνομά του είναι Γιοχάνες Κρισόστομους Βολφγκάνγκους Τεόφιλους (Αμαντέους) Μότσαρτ [Wolfgang Amadeus Mozart] και γεννήθηκε την 8η πρωινή της 27ης Ιανουαρίου 1756 στο Ζάλτσμπουργκ, τμήμα τότε της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους και νυν της Αυστρίας. Ήταν γιος του συνθέτη Λεοπόλδου Μότσαρτ και της Άννας Μαρίας Περτλ. Ο Μότσαρτ έζησε μόνο 35 χρόνια, πρόλαβε όμως να συνθέσει περίπου 600 έργα (συμφωνικά, δωματίου, κονσέρτα, όπερες και χορωδιακά), τα περισσότερα από τα οποία είναι αριστουργήματα. Σε ηλικία τριών χρονών έπαιζε πιάνο, στα πέντε του συνέθετε και στα έξι έδωσε το πρώτο του κοντσέρτο. Μιλάμε για τον ορισμό της ιδιοφυΐας. Ο Μότσαρτ, αν και συνθέτης, είναι ένας μύθος, ένα λαϊκό είδωλο. Είχε το χάρισμα να γράφει απλές και ευκολομνημόνευτες μελωδίες, μέσα στη συνθετότητά τους. Έργα του ακούγονται όχι μόνο στις αίθουσες συναυλιών, αλλά και σε ασανσέρ, εμπορικά κέντρα, αίθουσες χειρουργείων και ως ηχητικά σήματα από κινητά τηλέφωνα. Η μουσική του έχει και «μαγικές» ιδιότητες. Κτηνοτρόφοι παίζουν Μότσαρτ στις αγελάδες για να αυξήσουν την παραγωγή τους σε γάλα ή να μας δώσουν πιο τρυφερό κρέας. Έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι η ακρόαση της μουσικής του βοηθά στην ανάπτυξη της νοημοσύνης των βρεφών και των παιδιών. Η μορφή του απεικονίζεται σε σοκολατάκια, σουβενίρ και άλλα είδη διακόσμησης. Μεταξύ σοβαρού και αστείου λέγεται ότι αν υπήρχε δυνατότητα ο Μότσαρτ να διεκδικήσει τα δικαιώματα για τη χρήση της μουσικής και του ονόματός του θα μπορούσε να αγοράσει όλη την Αυστρία. Άλλωστε, η γενέτειρά του Ζάλτσμπουργκ ζει και αναπτύσσεται μέχρι σήμερα χάρις στον Μότσαρτ. Και όμως, ο συνθέτης της «Μικρής Νυχτερινής Μουσικής», του «Ντον Τζιοβάνι», του «Μαγικού Αυλού» και άλλων αριστουργημάτων πάλευε για να τα φέρει βόλτα με τα οικονομικά του στον σύντομο βίο του. Πέθανε στη μία τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου 1791, επί των επάλξεων, γράφοντας το «Ρέκβιεμ» της ζωής και της καριέρας του.

• 1827 Ελληνικά επαναστατικά τμήματα υπό τους Διονύσιο Βούρβαχη, Πανούτσο Νοταρά και Βάσο Μαυροβουνιώτη δέχονται επίθεση 2.000 πεζών και 600 ιππέων υπό τον Κιουταχή, στο Καματερό Αττικής. Στη μάχη που επακολουθεί πέφτουν ηρωικά ο Βούρβαχης μαζί με 300 μαχητές.

• 1832 Γεννήθηκε ο Λιούις Κάρολ, φιλολογικό ψευδώνυμο του Τσαρλς Λούντβιτζ Ντόντγκσον, άγγλος συγγραφέας. («Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων»)

• 1847 Χοροί για τη χοροεσπερίδα των αρχιτεκτόνων. Σύνθεση του Γιόχαν Στράους υιού, σε ρυθμό βαλς. Ο πρωτότυπος τίτλος του έργου στα γερμανικά είναι «Architecten-Ball Tänze» και φέρει τον αριθμό 36 στην εργογραφία του βιεννέζου συνθέτη. Ο Γενάρης του 1847 ήταν ιδιαίτερα αποδοτικός για την οικογένεια των Στράους, εν όψει των επικείμενων καρναβαλικών εκδηλώσεων. Οι χοροί διαδέχονταν ο ένας τον άλλον στη Βιέννη και οι παραγγελίες για μουσικές συνθέσεις έπεφταν βροχή. Ο πατέρας Γιόχαν Στράους ετοίμασε επτά έργα και ο υιός Γιόχαν Στράους πέντε. Ο πατέρας Στράους είχε αναλάβει τη διασκέδαση της υψηλής κοινωνίας της Βιέννης, ενώ ο υιός, που έκανε τα πρώτα του βήματα στη μουσική, συνέθετε για εκδηλώσεις, που λάμβαναν χώρα στα περίχωρα της πρωτεύουσας των Αψβούργων. Μια τέτοια παραγγελία προήλθε από τους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης, για τον ετήσιο χορό τους. Ο Στράους έγραψε μία σειρά από μελωδίες σε ρυθμό βαλς και τις παρουσίασε τη βραδιά του χορού στις 27 Ιανουαρίου 1847 στην ανακαινισμένη αίθουσα «Goldenen Strauss». Η εκδήλωση δεν απασχόλησε ιδιαίτερα τον Τύπο της Βιέννης, καθώς είχε στραμμένο το ενδιαφέρον του στις χοροεσπερίδες της αριστοκρατίας της Βιέννης, που έβγαζαν ειδήσεις και κουτσουμπολιά. Συνακόλουθα και το νεανικό αυτό έργο του Στράους πέρασε απαρατήρητο και σήμερα σχεδόν είναι ξεχασμένο. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1847, εκδόθηκε για πιάνο κι έφερε αφιέρωση στους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής. Ήταν αυτοί οι φοιτητές, που λίγα χρόνια αργότερα ως επαγγελματίες αρχιτέκτονες θα δημιουργήσουν το οικοδομικό θαύμα της Ρίνγκστρασε στο κέντρο της Βιέννης, που θαυμάζει ακόμη και σήμερα ο επισκέπτης της πρωτεύουσας της Αυστρίας.

• 1880 Ο εφευρέτης Τόμας Έντισον πατεντάρει τον ηλεκτρικό λαμπτήρα.

• 1887 Γεννήθηκε ο Καρλ Μπλέγκεν, αμερικανός αρχαιολόγος. Διηύθυνε τις νεώτερες ανασκαφές της Τροίας και κατόρθωσε να χρονολογήσει την Ομηρική Τροία της Ιλιάδος στο 1250 π.Χ. Ανακάλυψε το παλάτι του Νέστορα στην Πύλο.

• 1901 Πέθανε ο Τζουζέπε Βέρντι. Ιταλός μουσουργός, από τους κορυφαίους συνθέτες στον χώρο της όπερας, την οποία ανέδειξε σε κύριο είδος δημοσίου θεάματος στην Ιταλία του 19ου αιώνα. Μερικά από τα πλέον δημοφιλή κομμάτια του, όπως η άρια La donna è mobile (Ριγολέτος), το χορωδιακό Va, pensiero (Ναμπούκο), το ντουέτο Libiamo ne' lieti calici (Λα Τραβιάτα) και το εμβατήριο Marcia Trionfale (Aida), από καιρό έχουν ξεφύγει από τον στενό χώρο της όπερας και συγκινούν ευρύτερα ακροατήρια. Ο Τζουζέπε Φορτουνίνο Φραντσέσκο Βέρντι (Giuseppe Fortunino Francesco Verdi), γεννήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 1813 στο Ρόνκολε (σήμερα Ρόνκολε Βέρντι), ένα χωριό κοντά στο Μπουσέτο, στο Δουκάτο της Πάρμας, που τότε ανήκε στην Πρώτη Γαλλική Αυτοκρατορία. Ο πατέρας του, Κάρλο Τζουζέπε Βέρντι, ήταν ιδιοκτήτης πανδοχείου, αγράμματος, αλλά και πολύ φτωχός για να δώσει στον γιο του πλήρη μόρφωση. Η μητέρα του, Λουίτζα Ουτίνι, ήταν επίσης αγράμματη και προτού παντρευτεί τον Κάρλο ασχολούταν με το γνέσιμο μαλλιού. Το αγόρι, όμως, έδειξε από νωρίς το μουσικό τάλαντο του και τράβηξε την προσοχή του Αντόνιο Μπαρέτσι, ενός πλούσιου εμπόρου από το Μπουσέτο και ερασιτέχνη μουσικού, που τον ενθάρρυνε και τον βοήθησε στις σπουδές του. Ο Βέρντι αντέγραφε και αντικαθιστούσε τον οργανίστα, ενώ παράλληλα άρχισε να συνθέτει κομμάτια για την τοπική φιλαρμονική και την εκκλησία. Στα 18 του ο Μπαρέτσι τον έστειλε με έξοδά του στο Μιλάνο για σπουδές στο Ωδείο, αλλά δεν έγινε δεκτός, επειδή είχε υπερβεί το όριο ηλικίας. Παρέμεινε στο Μιλάνο για τρία χρόνια και σπούδασε κοντά στον Βιτσέντζο Λαβίνια, ένα μουσικό της Σκάλας της Μιλάνου. Το 1834 επέστρεψε στο Μπουσέτο για να διεκδικήσει με την υποστήριξη του Μπαρέτσι τη χηρεύουσα θέση του οργανίστα και διευθυντή της χορωδίας της εκκλησίας του Μπουσέτο. Απέτυχε να την καταλάβει, επειδή οι θρησκευτικοί κύκλοι της πόλης προώθησαν ένα δικό τους υποψήφιο, ονόματι Φεράρι. Η δυσάρεστη αυτή εμπειρία έθρεψε τον αντικληρικαλισμό του Βέρντι και την αντιπάθειά του για το Μπουσέτο. Παρόλα αυτά, δύο χρόνια αργότερα, ο Βέρντι διορίσθηκε αρχιμουσικός της εκκλησίας του Μπουσέτο, όταν ο Φεράρι παραιτήθηκε κάτω από τη διογκούμενη πίεση των μουσικών κύκλων της πόλης. Στις 4 Μαΐου 1836 ο Βέρντι νυμφεύθηκε την κόρη του πάτρωνα του Μαργαρίτα Μπαρέτσι. Η ευκαιρία να συνθέσει την πρώτη του όπερα ήλθε το 1836, οπότε επέστρεψε και πάλι στο Μιλάνο. Ο Ομπέρτο, κόμης του Σαν Μπονιφάτσιο, ανέβηκε τελικά το 1839 στη Σκάλα του Μιλάνου και είχε τόσο μεγάλη επιτυχία, ώστε να του εξασφαλίσει μία παραγγελία για τρία έργα. Το πρώτο ήταν η κωμική όπερα Μιας μέρας βασιλιάς, που ανέβηκε το 1840 στη Σκάλα του Μιλάνου. Σημείωσε παταγώδη αποτυχία και κατέβηκε αμέσως μετά την πρεμιέρα της. O Βέρντι, που είχε χάσει πρόσφατα τη γυναίκα του Μαργαρίτα, σε ηλικία 26 ετών, από εγκεφαλίτιδα και ένα χρόνο νωρίτερα τον γιο του Ιτσίλιο Ρομάνο, σε ηλικία 15 μηνών (το 1838 είχε χάσει την κόρη Βιρτζίνια Μαρία Λουίτζα σε ηλικία 17 μηνών), έπεσε σε μαύρη απελπισία και ορκίστηκε να μην ξαναγράψει όπερα. Ο διευθυντής της Σκάλας του Μιλάνου τον απάλλαξε από το συμβόλαιό του, αλλά όταν έκρινε ότι έκλεισαν οι πληγές, του έδωσε ένα λιμπρέτο βασισμένο στην ιστορία του Ναβουχοδονόσορα Β'. Ο Βέρντι το διάβασε με κρύα καρδιά, ώσπου έφθασε στα λόγια των Εβραίων σκλάβων (Va Pensiero) και ανακάλυψε ότι είχε απαλλαγεί από τις αναστολές του. Το ανέβασμα του Ναμπούκο το 1842 είχε τεράστια επιτυχία και εδραίωσε τη φήμη του Βέρντι στην Ιταλία. Στην πρεμιέρα του έργου, τον ρόλο της κακιάς “Αμπιγκαίλε” ερμήνευσε η δημοφιλής εκείνη την εποχή σοπράνο Τζουζεπίνα Στρεπόνι (1815-1897), η οποία θα γινόταν η δεύτερη σύζυγός του το 1859. Ο Βέρντι είχε γεννηθεί σε μία διαμελισμένη Ιταλία. Γεννημένος Γάλλος πολίτης, ζούσε τώρα ως αλλοδαπός στο κατεχόμενο από τους Αυστριακούς Μιλάνο. Το κοινό του Ναμπούκο διέκρινε μέσα από την προσευχή των αιχμαλωτισμένων Εβραίων για απελευθέρωση τις δικές του ελπίδες να απαλλαγεί από τον ζυγό της αυστριακής αυτοκρατορίας. Η δημοτικότητα του Βέρντι στην Ιταλία έγινε αφορμή να τον προσέξουν και στο εξωτερικό. Το 1846 πήγε στο Παρίσι για μία παράσταση του Ερνάνη και τον επόμενο χρόνο στο Λονδίνο, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η όπερα Οι Ληστές, βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Σίλερ. Την τριετία 1851-1853 ο Βέρντι συνέθεσε τρεις ακόμη όπερες, τον Ριγολέτο, την Τραβιάτα και τον Τροβατόρε, που μεγάλωσαν τη δημοτικότητά του. Ο Ριγολέτος, που βασίζεται στο έμμετρο δράμα του Βίκτωρος Ουγκώ Ο Βασιλιάς διασκεδάζει, είχε προβλήματα με τη λογοκρισία, επειδή στο έργο του Ουγκό υπάρχει δολοφονική απόπειρα εναντίον ενός βασιλιά, πολιτικό ταμπού για την εποχή. Έτσι, ο Βέρντι αναγκάστηκε να παρουσιάσει τον ήρωά του ως δούκα για να μπορέσει να παρουσιάσει το έργο. Ανάλογα προβλήματα είχε και η Τραβιάτα, που βασίζεται στο μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Δουμά Η Κυρία με τις καμέλιες και είχε προκαλέσει σκάνδαλο στο Παρίσι. Μεταξύ 1855 και 1870 ακολούθησαν μία σειρά από σπουδαίες όπερες του Βέρντι, όπως ο Χορός Μεταμφιεσμένων (1859), Η Δύναμη του Πεπρωμένου (1861) και ο Μάκβεθ (1862). Άλλες όπερες αυτής της περιόδου, που παίζονται λιγότερο συχνά, είναι οι Σικελικός Εσπερινός, Σίμων Μποκανέγκρα και Δον Κάρλος. Ο Χορός Μετεμφιεσμένων, με θέμα τη δολοφονία του βασιλιά της Σουηδίας Γουσταύου Γ', ήταν η τελευταία του σύγκρουση με την αυστριακή λογοκρισία. Το 1861 η Ιταλία ενοποιήθηκε κι έγινε ανεξάρτητο κράτος. Ο Βέρντι εξελέγη βουλευτής έως το 1865, οπότε παραιτήθηκε. Το 1874 ο βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ Β' τον διόρισε γερουσιαστή. Το 1869 συμμετείχε στη σύνθεση μιας συλλογικής Λειτουργίας, στη μνήμη του διάσημου συναδέλφου του Τζοακίνο Ροσίνι, ο οποίος είχε πεθάνει δύο χρόνια νωρίτερα. Η πρεμιέρα του έργου ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή και παρουσιάσθηκε για πρώτη φορά ενώπιον κοινού μόλις το 1988 στη Στουτγάρδη. Το μουσικό υλικό της δικής του συμμετοχής το επεξεργάστηκε και το συμπεριέλαβε πέντε χρόνια αργότερα στο περίφημο Ρέκβιεμ, στη μνήμη του σπουδαίου Ιταλού συγγραφέα Αλεσάντρο Μαντσόνι (1785-1873). Το 1871 παρουσίασε ένα από τα διασημότερα έργα του, την Αΐντα, παραγγελία του Χεβίδη της Αιγύπτου Ισμαήλ Πασά (γιου του γνωστού μας Ιμπραήμ Πασά, που παρ' ολίγο να καταστείλει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο) για το άνοιγμα του Καναλιού του Σουέζ. Η όπερα με θέμα Αιγυπτιακό εκτυλίσσεται στην εποχή των Φαραώ και αφηγείται τον τραγικό έρωτα της πριγκίπισσας Αΐντα και του αξιωματικού Ρανταμές. Το 1873 περιμένοντας το ανέβασμα της Αΐντα στη Νάπολη έγραψε ένα κουαρτέτο εγχόρδων, το μοναδικό ορχηστρικό έργο της ωριμότητάς του. Με την Αΐντα ο Βέρντι είχε φθάσει στον κολοφώνα της δόξας του. Τα επόμενα χρόνια θα συνθέσει μόνο δύο όπερες με σεξπιρικό περιεχόμενο (Ο Σέξπιρ ήταν ο αγαπημένος του συγγραφέας), τον Οθέλλο (1887) και τον Φάλσταφ (1893), καθώς και μία σειρά από χορωδιακά έργα. Τον περισσότερο χρόνο ζούσε αποτραβηγμένος στο κτήμα του κοντά στο Μπουσέτο, όταν δεν επέβλεπε το ανέβασμα των έργων του. Στις 21 Ιανουαρίου 1901 κι ενώ παρεπιδημούσε στο Μιλάνο υπέστη βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο οργανισμός του άρχισε να εξασθενεί και στις 27 Ιανουαρίου ο μεγάλος συνθέτης παρέδωσε το πνεύμα, βυθίζοντας σε θλίψη τους Ιταλούς, που στο πρόσωπό του αναγνώρισαν έναν από τους πρωτεργάτες του «ριζορτζιμέντο». Περισσότερα από 300.000 άτομα τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία δύο μέρες αργότερα, σιγοτραγουδώντας το Va Pensiero, μία μελωδία που έγινε ο ύμνος της ιταλικής ενότητας. O Τζουζέπε Βέρντι άρχισε την καριέρα του μετά τον θάνατο του Βιτσέντζο Μπελίνι, την αποχώρηση του Τζοακίνο Ροσίνι και την εποχή που ο Γκαετάνο Ντονιτσέτι πλησίαζε στο τέλος της δημιουργικής του ζωής. Μετά τα πρώτα δειλά βήματα εξελίχθηκε βαθμηδόν σε πρώτης γραμμής καλλιτέχνη και έφθασε να κάνει την όπερα αληθινό “μουσικό δράμα”, όπως έκανε ο σύγχρονός του Ρίχαρντ Βάγκνερ στη Γερμανία. Στις μέρες μας, η μουσική του έχει προ πολλού ξεφύγει από τις αίθουσες συναυλιών. Οι «τιφόζι» στα γήπεδα της Ιταλίας ενθαρρύνουν τις ομάδες τους, τραγουδώντας το Θριαμβευτικό Εμβατήριο από την Αΐντα, το χορωδιακό των σιδηρουργών από τον Τροβατόρε ακούγεται σε τηλεοπτικά σποτς, ενώ το La donna è mobile (Φτερό στον άνεμο γυναίκας μοιάζει) συγκινεί ακόμα και αυτούς που δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους στην όπερα. Για τον Ιταλό αρχιμουσικό Ρικάρντο Μούτι, ο Βέρντι είναι ο μουσικός της Ζωής: Είναι ένας συνθέτης απολύτως ικανός να απογυμνώσει και να μιλήσει για τα πάθη και τον πόνο μας, για τις ευχές και τα ελαττώματά μας κι αυτός είναι ένας από τους λόγους της παγκοσμιότητάς του: θα είναι για πάντα επίκαιρος. Όσο ο άνθρωπος έχει τα ίδια χαρακτηριστικά και δεν μοιάζει με φιγούρα του "Σταρ Τρεκ", κάθε γενιά θα ανακαλύπτει στη μουσική του Βέρντι μία κουβέντα παρηγοριάς.

• 1903 Δημοσιεύεται σε συνέχειες στην εφημερίδα «Νέον Άστυ» το μυθιστόρημα του Μπραμ Στόκερ «Δράκουλας» σε μετάφραση Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Διαφημίζεται από τη σύνταξη της εφημερίδας ως «το περιεργότερον μυθιστόρημα όπερ εδημοσιεύθη εις ἑλληνικήν εφημερίδα».

• 1934 Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη η Σμαρούλα Γιούλη. Ηθοποιός και τραγουδίστρια, που διέπρεψε στο μιούζικαλ.

• 1943 Πέθανε ο Μιλτιάδης Μαλακάσης. Λυρικός ποιητής, από τους σημαντικότερους της πρώτης μεταπαλαμικής γενιάς. α ποιήματά του Μαλακάση διαπνέονται από θερμό αίσθημα και αγνό λυρισμό, ενώ οι στίχοι του διακρίνονται για τη μουσικότητα, την κομψότητα και την επιγραμματική δύναμή τους. Επηρεάστηκε έντονα από τη μακροχρόνια φιλία του με τον Μορεάς, αξιοποιώντας στο έργο του στοιχεία ρομαντικά στην αρχή και κατόπιν παρνασσιστικά, συμβολιστικά και νεοκλασικιστικά. Παράλληλα, ασχολήθηκε με την ποιητική μετάφραση, με κατ' εξοχήν δημιουργία του τη μετάφραση της συλλογής του Μορεάς «Στροφές» (1920) και με την πεζογραφία. Αγωνίστηκε για την καθιέρωση της δημοτικής στον γραπτό λόγο ως μέλος της εταιρίας «Εθνική Γλώσσα», οργάνου του δημοτικιστικού κινήματος.

• 1975 Η Ελλάδα προτείνει την παραπομπή του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η Τουρκία απορρίπτει την ελληνική πρόταση.

• 1980 Πέθανε ο Στρατής Τσίρκας, φιλολογικό ψευδώνυμο του Γιάννη Χατζηαντρέα, έλληνας συγγραφέας. («Ακυβέρνητες Πολιτείες»). Ο Στρατής Τσίρκας είναι ένας από τους πλέον αξιόλογους πεζογράφους της μεταπολεμικής ελληνικής λογοτεχνίας. Κύριο έργο του η μυθιστορηματική τριλογία «Ακυβέρνητες Πολιτείες», που κυκλοφόρησε τη δεκαετία του ’60 και το 1972 βραβεύτηκε ως το καλύτερο βιβλίο της χρονιάς στη Γαλλία. Ο Ιωάννης Χατζηανδρέας, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου 1911 στο Κάιρο. «Τσίρκας» ήταν το παρατσούκλι του πατέρα του Κώστα Χατζηανδρέα (με καταγωγή από την Ίμβρο), που υιοθέτησε ως φιλολογικό ψευδώνυμο. Φοίτησε στην Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου και εργάστηκε αρχικά στην Εθνική Τράπεζα της Αιγύπτου και στη συνέχεια ως λογιστής και διευθυντής σε εκκοκκιστήριο βάμβακος στην Άνω Αίγυπτο. Το 1930 ήταν μία σημαντική χρονιά για τον φέρελπι συγγραφέα. Θα δημοσιεύσει έργο του για πρώτη φορά σε ελλαδικό περιοδικό («Πρωτοπορία»), θα γνωρίσει τον Κωνσταντίνο Καβάφη και θα έρθει σε επαφή με το κομμουνιστικό κίνημα. Το 1937, τη χρονιά του γάμου του με την Αντιγόνη Κερασσώτη, θα κυκλοφορήσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Φελλάχοι». Τότε είναι που υιοθετεί το ψευδώνυμο «Στρατής Τσίρκας». Το 1939 εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια και ανέλαβε τη διεύθυνση του βυρσοδεψείου του Μικέ Χαλκούση. Θα παραμείνει σε αυτή τη δουλειά μέχρι την οριστική του εγκατάσταση στην Ελλάδα το 1963. Το 1943 ανέλαβε την καθοδήγηση του Ελληνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου (ΕΑΣ), που ιδρύθηκε στην Αίγυπτο στα πρότυπα του ΕΑΜ. Το 1955 άρχισε την έρευνά του για τον Καβάφη, από την οποία προέκυψε το σημαντικό δοκίμιο «Ο Καβάφης και η εποχή του», που τιμήθηκε το 1959 με το κρατικό βραβείο βιογραφίας. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε τη συγγραφή του μυθιστορήματος «Η Λέσχη», που θα κυκλοφορήσει το 1961 και θα αποτελέσει το πρώτο μέρος της τριλογίας «Ακυβέρνητες Πολιτείες». Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς διαγράφηκε από την οργάνωση του ΚΚΕ Αλεξάνδρειας, επειδή αρνήθηκε να το αποκηρύξει. Το 1962 κυκλοφόρησε ο δεύτερος τόμος με τίτλο «Αριάγνη» και το 1965 η τριλογία θα ολοκληρωθεί με το μυθιστόρημα «Νυχτερίδα». Η τριλογία πραγματεύεται την περίοδο του αντιφασιστικού αγώνα της Ελλάδας στη Μέση Ανατολή, από το 1942 έως το 1944, με αποκορύφωμα την εξέγερση του ελληνικού στρατού τον Απρίλιο του 1944. Ο Τσίρκας εμπνεύστηκε τον τίτλο της τριλογίας από το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Ο Στρατής ο θαλασσινός στη Νεκρά Θάλασσα», και συγκεκριμένα από τον στίχο «Ιερουσαλήμ, ακυβέρνητη πολιτεία/ Ιερουσαλήμ, πολιτεία της προσφυγιάς». Με την έλευση της δικτατορίας των Συνταγματαρχών οι «Ακυβέρνητες Πολιτείες» απαγορεύτηκαν και ο Στρατής Τσίρκας εντάχθηκε στο «Πατριωτικό Αντιδικτακτορικό Μέτωπο» (ΠΑΜ). Το 1970, μετά την άρση της προληπτικής λογοκρισίας, εκδόθηκε ο συλλογικός τόμος «18 Κείμενα», που εξέφραζε την αντίθεση του πνευματικού κόσμου στην δικτατορία. Ο Τσίρκας συμμετείχε με το διήγημα «Αλλακοκαιριά». Το 1971 οι «Ακυβέρνητες Πολιτείες» κυκλοφόρησαν στη Γαλλία σε μετάφραση της Χρύσας Προκοπάκη και τον επόμενο χρόνο τιμήθηκαν με το βραβείο του καλύτερου ξένου βιβλίου. Την ίδια χρονιά η τριλογία κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ, σε μετάφραση της Καίης Τσιτσέλη. Το 1976 ο Στρατής Τσίρκας δημοσίευσε το μυθιστόρημα «Η Χαμένη Άνοιξη», το οποίο σκόπευσε να το εντάξει σε μια νέα μυθιστορηματική τριλογία. Όμως δεν πρόλαβε, καθώς άφησε την τελευταία του πνοή στις 27 Ιανουαρίου 1980, στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Αθήνας, σε ηλικία 68 ετών.

• 1996 Οι δημοσιογράφοι της Χουριέτ στα Ίμια. Κρίση των Ιμίων: Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας «Χουριέτ» μεταβαίνουν με ελικόπτερο από τη Σμύρνη στη Μεγάλη Ίμια. Υποστέλλουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την τουρκική. Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπείται και προβάλλεται από το τηλεοπτικό κανάλι της Χουριέτ.

• 2010 Πέθανε ο Χάουαρντ Ζιν, αμερικανός ακαδημαϊκός, η εναλλακτική ιστορία του οποίου για τις ΗΠΑ διαβάστηκε από εκατομμύρια ανθρώπους. Ο αμερικανός ιστορικός και πολιτικός ακτιβιστής Χάουαρντ Ζιν (Howard Zinn) είναι γνωστός για την εναλλακτική ιστορία των ΗΠΑ («Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών»), η οποία διαβάστηκε από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και για τον θεατρικό του μονόλογο «Ο Μαρξ στο Σόχο». Αυτοπροσδιοριζόταν πολιτικά «κάτι μεταξύ αναρχικού και σοσιαλιστή, ίσως δημοκρατικού σοσιαλιστή». «Ο Ζιν συνέβαλε σημαντικά στην αφύπνιση και στην αλλαγή του τρόπου που ζει και σκέφτεται μια ολόκληρη γενιά Αμερικανών. Σε όλους τους αγώνες για δικαιοσύνη κι ελευθερία, ο Χάουαρντ βρέθηκε στην πρώτη γραμμή – με την ενεργή συμμετοχή του, αλλά και ως δάσκαλος που έδινε έμπνευση, μια φωνή σοφίας κι ένα φωτεινό παράδειγμα αξιοπρέπειας και ακεραιότητας» έγραψε γι’ αυτόν ο ομοϊδεάτης του, ο διάσημος γλωσσολόγος και πολιτικός ακτιβιστής Νόαμ Τσόμσκι. Ο Χάουαρντ Ζιν γεννήθηκε στις 24 Αυγούστου 1922 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Προερχόταν από φτωχή οικογένεια εβραίων μεταναστών – από την Αυστρο-Ουγγαρία (από την πλευρά του πατέρα του) και την Ανατολική Σιβηρία (από την πλευρά της μητέρας του) – και μεγάλωσε στις σκοτεινές και βρώμικες εργατικές κατοικίες της Νέας Υόρκης. Δούλεψε ως εργάτης σε ναυπηγείο και στρατεύτηκε εθελοντικά κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου «για να πολεμήσει τον φασισμό». Υπηρέτησε ως βομβαρδιστής σε πολεμικά αεροπλάνα στο ευρωπαϊκό θέατρο των επιχειρήσεων. Μετά την αφυπηρέτησή του σπούδασε ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και στο Κολούμπια, όπου έλαβε το διδακτορικό του στην ιστορία και την πολιτική επιστήμη το 1958. Ομολογεί ότι έγινε ιστορικός για ν’ αλλάξει τον κόσμο κι έθεσε την ιστορία στην υπηρεσία του ανθρώπου ως εργαλείο μεταβολής της κοινωνίας και όχι διαιώνισης μιας άρρωστης πραγματικότητας. Η ακαδημαϊκή του καριέρα ξεκίνησε το 1956 από το Κολέγιο Σπέλμαν, ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα με φοιτήτριες κυρίως νεαρές μαύρες στην Ατλάντα της Τζόρτζια. Το 1963 θα απολυθεί, επειδή, σύμφωνα με την σύγκλητο, ριζοσπαστικοποιούσε τις φοιτήτριές του. Συνέχισε τη διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, όπου απέκτησε ακόμα μεγαλύτερη φήμη, πρωταγωνιστώντας σε πολλές απεργίες και αντιπολεμικές κινητοποιήσεις. Δίδαξε επίσης ως επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια του Παρισιού και της Μπολόνια. Γνωστός ακτιβιστής κατά του πολέμου στο Βιετνάμ και παθιασμένος υποστηρικτής των κινημάτων των αφροαμερικανών για πολιτικά δικαιώματα στις ΗΠΑ, ο Ζιν βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της κοινωνικής αναταραχής στη χώρα του από τη δεκαετία του 1950 ως τα τέλη εκείνης του 1970. Έγινε όμως ευρύτερα γνωστός για το βιβλίο του «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών» («A People's History of the United States»), που κυκλοφόρησε το 1980 και το 2008 στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Αιώρα». Ο Ζιν ανέτρεψε όλα τα στερεότυπα της επίσημης ιστοριογραφίας, τοποθετώντας στη θέση των κεντρικών ηρώων της ιστορίας των ΗΠΑ όχι τους λεγόμενους «ιδρυτές-πατέρες» της, αλλά τους πρώτους συνδικαλιστές, τις φεμινίστριες και τους μαχητές για διάφορους σκοπούς. Πίστευε ότι η κοινωνική πρόοδος, όπου και όσο αυτή συντελέστηκε στην πάροδο των αιώνων, προήλθε μόνο μέσα από τους αγώνες των απλών ανθρώπων που πάλεψαν ενάντια σε κάθε είδους εξουσιαστικούς και καταπιεστικούς μηχανισμούς. Το 1999 κυκλοφόρησε το άλλο γνωστό του έργο, τον θεατρικό μονόλογο «Ο Μαρξ στο Σόχο» («Marx in Soho»). Ο Μαρξ, απηυδισμένος από τις επιθέσεις που δέχεται μετά θάνατον, ζητάει από τις αρχές του άλλου κόσμου να επιστρέψει στη ζωή για ν’ αποκαταστήσει την αλήθεια. Φτάνει στο Σόχο και, απευθυνόμενος σ’ ένα σύγχρονο ακροατήριο, μιλάει σε πρώτο πρόσωπο για τη ζωή του και υπερασπίζεται την επικαιρότητα των ιδεών του. Το έργο παίχτηκε με μεγάλη επιτυχία και στην Ελλάδα από τον Άγγελο Αντωνόπουλο στο ρόλο του Μαρξ σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καραγιαννοπούλου, αρχής γενομένης από το 2005. Σε βιβλίο κυκλοφόρησε το 2010 από τις εκδόσεις «Αιώρα». Το 2002, στην αυτοβιογραφία του «Δεν μπορείς να είσαι ουδέτερος σ’ ένα τρένο που κινείται» («You Can't Be Neutral on a Moving Train»), ο Ζιν σημείωνε ότι η αντικειμενικότητα ουδέποτε υπήρξε στόχος στα μαθήματα που παρέδιδε. «Ήθελα οι φοιτητές να φεύγουν από την τάξη, όχι απλά καλύτερα πληροφορημένοι, αλλά προετοιμασμένοι να παρατήσουν την ασφάλεια της σιωπής, πιο έτοιμοι να μιλήσουν, να δράσουν ενάντια στην αδικία όπου την έβλεπαν. Αυτή, φυσικά, ήταν μια συνταγή για φασαρίες». Τον Μάιο του 2009 ο Ζιν επισκέφθηκε την Ελλάδα, προσκεκλημένος των εκδόσεων «Αιώρα» και του ΕΚΕΒΙ, στο πλαίσιο της 6ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Στο βιβλίο «Από την ιστορία στην πράξη: Η δράση των πολιτών ως προϋπόθεση της δημοκρατίας» περιλαμβάνεται και το κείμενο της ομιλίας που έδωσε στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του.

• 2010 Πέθανε ο Τζερόμ Σάλιντζερ, αμερικανός συγγραφέας. («Ο Φύλακας στη Σίκαλη») .