Η οδοποιΐα στην Τήνο του 1885…
Η οδοποιΐα στην Τήνο του 1885…
Το 1885 ο βουλευτής Τήνου Γρηγόριος Μαυρομαράς (1830 – 1901) πέρασε νόμο στη Βουλή με τον οποίο καθιερώθηκε ετήσια παρακράτηση 15.000 δραχμών από τα έσοδα του Ιδρύματος της Ευαγγελίστριας για την τοπική οδοποιΐα. Στην εφημ. «Ηχώ της Τήνου» καταχωρήθηκε η είδηση και δια βραχέων η διεύθυνση της αμαξιτής οδού. Τότε, βέβαια, δεν υπήρχαν αυτοκίνητα και η υπό διάνοιξη [εθνική αμαξιτή] οδός αναφερόταν σε κυκλοφορία κάρων. Δεν απέβλεπε σε μεταφορά προσώπων, αλλά κυρίως εμπορευμάτων με κατάληξη την Πόλη της Τήνου για τα Κάτω και Πάνω Μέρη και των λιμένων Υστερνίων και Πανόρμου για την Εξωμεριά για τη μεταφορά κυρίως μαρμάρων. Ο νόμος του Μαυρομαρά ακυρώθηκε το 1888 με άλλο νόμο του Τρικουπικού βουλευτή Γεωργίου Δρόσου (+1889). Συνεστήθηκε τότε νέο ταμείο σε βάρος των εσόδων του Ιδρύματος ύψους 30.000 δρχ. ετησίως που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του λιμένος της Πόλης Τήνου.Με αυτά τα κριτήρια έγινε η χάραξη των αμαξιτών οδών (καρόδρομων). Η πορεία τους χαράχτηκε, με κόκκινη γραμμή, στον χάρτη της Τήνου των 5 αρχιτεκτόνων (1892) που ανατύπωσε το 1926 ο τότε Πρόεδρος της Αδελφότητας –και εκ των συντακτών του αρχικού χάρτη- Ιωάννης Μοσχωνάς. Στη νέα διορθωμένη και βελτιωμένη έκδοση σημείωσε και την πορεία της υπό χάραξη οδού του 1885. Έως το 1926 δεν είχε γίνει η χάραξη του νέου οδικού δικτύου που προοριζόταν για αυτοκίνητα (η εθνική οδός Πόλης – Λιμένος Πανόρμου άρχισε το 1929). Το 1926 είχε γίνει, όμως, η οδός Πόλης – Αγιάννη στο Πόρτο από τον βουλευτή Κων. Αλαβάνο!!! Παραθέτουμε, λοιπόν, το απόσπασμα της Εξωμεριάς: Βλέπουμε πώς όταν ο δρόμος φτάνει στα Υστέρνια διακλαδίζεται: (α) Αριστερά πάει προς Όρμο Υστερνίων και νότια πλευρά της Πατέλας –όπου τα πολλά λατομεία λευκών, γκρίζων και μαύρων μαρμάρων-, και (β) Δεξιά ακολουθεί περίπου τη σημερινή οδό, περικυκλώνει την Πατέλα και φτάνει στα Πλατιά. Από εκεί αφήνει αριστερά τον Πύργο, κατηφορίζει από το Λιβάδι και καταλήγει στον Πάνορμο, όπως σε γενικές γραμμές πάει και σήμερα. Γίνεται, λοιπόν, φανερή η φιλοσοφία της χάραξης: Μεταφορά μαρμάρων της Πατέλας στη θάλασσα!!! Για τα χαμηλότερα λατομεία (Καρίκα, Αποκοφτό, Βαθή) οι υφιστάμενοι δρόμοι ήταν επαρκείς. Ο δρόμος από την Πατέλα στη θάλασσα ήταν πάγιο αίτημα των λατόμων της Πατέλας, πλην όμως ο βουλευτής τους (Κ. Αλαβάνος) είχε αλλού στραμμένο το ενδιαφέρον του. Έτσι, απελπισμένοι, το 1931/32 άνοιξαν με έξοδά τους «γαϊδουρόδρομο» προς τον Όρμο του Άσπρου Γιαλού και τον μαύρισαν στις εκλογές του 1932 και 1933, τερματίζοντας την πολιτική του καριέρα. Τα ίδια είχε κάνει και στα Χούσλα με τη λεγόμενη οδό Κλειάνθη… Συνεστήθηκε τότε νέο ταμείο σε βάρος των εσόδων του Ιδρύματος ύψους 30.000 δρχ. ετησίως που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του λιμένος της Πόλης Τήνου. Ο χάρτης αυτός επανεκδόθηκε τρεις φορές τα τελευταία 50 χρόνια από την Αδελφότητα, έχει ήδη εξαντληθεί και σίγουρα αναμένεται και νέα επανέκδοσή του. Το ιστορικό σωματείο εξακολουθεί με τις δράσεις του (εκδόσεις κι εκδηλώσεις του) να αποτελεί πυλώνα του πολιτισμού του νησιού μας…
από τον Κώστα Δανούση, Ιστορικό και Ερευνητή