Νικόλαος Γύζης . Ο Μεγάλος συμπατριώτης μας ζωγράφος.
Νικόλαος Γύζης .
Ο Μεγάλος συμπατριώτης μας ζωγράφος.
1842-1901.
Γεννήθηκε στο Σκλαβοχωριό της Τήνου μας ,ο ζωγράφος-φιλόσοφος, ο Ελληνολάτρης, ο δημιουργός και δάσκαλος ,ο οποίος υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους Ευρωπαίους ζωγράφους του 10ου αι.
Από τα νεανικά του χρόνια ,πήγε με υποτροφία στο Μόναχο, όπου τον υποδέχτηκε ο Νικηφόρος Λύτρας, ο ήδη γνωστός ζωγράφος. Εκεί, στην καλλιτεχνική πρωτεύουσα της Βαυαρίας ζωγραφίζει αδιάκοπα.
Ο νεαρός Έλληνας καλλιτέχνης γίνεται γνωστός και διαπρέπει ανάμεσα στους συνομηλίκους του.
<<Ο Ιωσήφ στη φυλακή >> είναι ένα απ τα κοσμήματα του μουσείου των Τηνίων Καλλιτεχνών .
<<Ιουδήθ με τον Ολοφέρνη >>,πρώτο μετάλλιο, 1869.
Το 1872 ,ύστερα από έντονες παρακλήσεις της μητερας του ,επισκέπτεται την Ελλάδα, ως γνωστός δαφνοστεφής καλλιτέχνης.Η Ελλάδα όντως τον μαγεύει.
Παρατηρεί,ζωγραφίζει,συγκεντρώνει υλικό για απόθεμα, όταν θα επιστρέψει στη Γερμανία.Το ταξίδι που έκανε στη Μ Ασία με τον φίλο του Ν.Λύτρα ,τον βοήθησε ώστε να αγκαλιάσει μέσα στην ευαίσθητη ψυχή του ολόκληρο τον Ελληνισμό σαν ιδέα και τραγική πραγματικότητα.Κι αυτόν η Ελλάδα τον πλήγωσε δημιουργικά.Εαν δεν έκανε αυτό το ταξίδι, θα έλειπε από το έργο του η δύναμη,η ζωντάνια,η ειλικρίνεια.
Στην Αθήνα και στη Μ.Ασία βλέπει με άλλο μάτι τα πράγματα.Τα έργα του αυτής της περιόδου είναι γεμάτα από ρεαλισμό, ορμητικότητα,αποδίδουν τους ανθρώπους ζωντανούς, όχι μουσειακούς.
Επιστρέφοντας στη Γερμανία καταπιάνεται με μεγαλύτερες συνθέσεις. Είναι η περίοδος της ωριμότητας.Ομως μόνο σαν σώμα βρίσκεται στο Μόναχο.Οι σκέψεις του αδιάκοπα γυρίζουν στις μορφές του Αιγαίου Πελάγους. Το πινέλο του μας παρουσιάζει με εξαιρετική δύναμη τη ζωή στην Αθήνα,στην Τήνο, στη Σμύρνη.
Το 1887 παντρεύεται στην Αθήνα την Άρτεμη Νάζου,κόρη του ευεργέτη του Νικολάου Νάζου.Αποκτά σύντομα οικογένεια.Παρακολουθεί όμως με νοσταλγία και αγωνία την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα.
Την εποχή που μεσουρανούσε ως άνθρωπος και ως καλλιτέχνης 1895 πραγματοποίησε το τελευταίο του ολιγοήμερο ταξίδι-προσκύνημα στην Ελλάδα.Ολοι τον υποδέχτηκαν σαν μεσία .Ήλθε γεμάτος δέος να συναντήσει το Απολλώνιο φως,τη μήτρα της ομορφιάς, το κλασσικό, το τέλειο.Η αναβάθμιση του υπήρξε ουσιαστική. Αυτο φαίνεται και από τις σημειώσεις του ,αλλά και από τα έργα που ζωγράφισε στη συνέχεια.
<<Ο θρίαμβος της Θρησκειας>>
<<Ιδού ο Νυμφίος>>.
Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ πέθανε από λευχαιμία, πριν ολοκληρώσει το έργο του και τις μεγάλες του εμπνεύσεις.
Κηδεύτηκε με εξαιρετικές τιμές από τον καλλιτεχνικό κόσμο του Μονάχου και με μεγάλη συγκίνηση της Ελληνικής Παροικίας. Ο Γερμανός ζωγράφος και φίλος του Λέμπαχ τον ιχνογράφησε νεκρό και έτσι έμεινε ζωντανός στη μνήμη όλων μας ο μεγάλος ζωγράφος,ο θαυμάσιος άνθρωπος,ο βαθύς φιλόσοφος,ο ακραιφνής Έλληνας,ο πιστός Χριστιανός,ο ελληνοκεντρικός ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΥΖΗΣ Ο ΤΗΝΙΟΣ.
από την Μαρία Πηλιοτοπούλου
