Σαν σήμερα 20 Νοεμβρίου
Παναγία Μεσοσπορίτισσα: Ένα έθιμο που συναντά την αρχαιότητα. Ένα έθιμο με πανάρχαιες ρίζες αναβιώνει κάθε χρόνο στην Ελευσίνα, στον ιερό τόπο των Ελευσίνιων Μυστηρίων, όπου από τη Μυκηναϊκή Εποχή έως το τέλος του 4ου αι. μΧ λατρευόταν συνεχώς η θεά Δήμητρα, θεά της ανανέωσης της φύσης και της βλάστησης των σιτηρών. Πρόκειται για το έθιμο με τα πολυσπόρια, που πραγματοποιείται την παραμονή των Εισοδίων της Θεοτόκου, δηλαδή στις 20 Νοεμβρίου, στο μεταβυζαντινό εκκλησάκι της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας με πρωτοβουλία του Λαογραφικού Συλλόγου Ελευσίνας «Το Αδράχτι». Η εκκλησία δεσπόζει στον λόφο εντός του αρχαιολογικού χώρου -συγκεκριμένα πάνω από το αρχαίο Τελεστήριο, το εστιακό σημείο αναφοράς της λατρείας στη θεά- κι έχει χτιστεί πάνω στα ερείπια παλαιότερου χριστιανικού ναού. Την ημέρα αυτή, οι γυναίκες της πόλης βράζουν στα σπίτια τους όσπρια (όπως ρεβίθια, φασόλια και φακές), αλλά και στάρι, αναβιώνοντας την αγροτική παράδοση που ήθελε ο καθένας να βράζει ό,τι παρήγαγε. Κατόπιν, τα πηγαίνουν στο Λαογραφικό Μουσείο, όπου μέσα σε ένα καζάνι γίνεται η «σύβραση», δηλαδή το βράσιμο όλων των παραπάνω μαζί με πετιμέζι, ρόδι και σταφίδες. Κατόπιν το τελικό προϊόν, δηλαδή τα «πολυσπόρια», μοιράζεται σε πλαστικά ποτηράκια και μετά τον Εσπερινό (γύρω στις 5 το απόγευμα) διανέμεται στον κόσμο που έχει ανέβει στην εκκλησία για να παρακολουθήσει την εορταστική λειτουργία, προσκομίζοντας άρτους και πρόσφορα για τον εορτασμό της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας.
Σαν σήμερα 20 Νοεμβρίου….
284 Μετά τη δολοφονία του αυτοκράτορα Νουμεριανού, οι στρατηγοί ανακηρύσσουν αυτοκράτορα της Ρώμης το Διοκλητιανό.
1327 Γεννήθηκε ο Ιάπωνας μοναχός, Μπασούι Τοκούσο, που ανακάλυψε την τεχνική διαλογισμού «Ζεν»
1616 Ο καρδινάλιος Ρισελιέ γίνεται υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας.
1764 Πέθανε ο πρώσσος μαθηματικός, Κρίστιαν Γκόλντμπαχ, γνωστός από την «Εικασία του Γκόλντμπαχ», ενός από τα παλιότερα άλυτα προβλήματα της θεωρίας αριθμών και γενικότερα των μαθηματικών
1792 Γεννήθηκε ο Ρώσος μαθηματικός, Νικολάι Λομπατσέφσκι, που έβαλε τις βάσεις της μη ευκλείδειας γεωμετρίας
1820 Μία λευκή φάλαινα 80 τόνων επιτίθεται κατά του φαλαινοθηρικού πλοίου Έσεξ, 2.000 ναυτικά μίλια δυτικά των ακτών της Νοτίου Αμερικής. Από τα είκοσι άτομα που μπαίνουν στις τρεις βάρκες του πλοίου μόνο οκτώ θα επιζήσουν τελικά. Το επεισόδιο θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για το αριστούργημα του Χέρμαν Μέλβιλ, Μόμπι Ντικ.
1873 Η Βούδα και η Πέστη, που τις χωρίζει ο ποταμός Δούναβης, ενώνονται και δημιουργούν την πρωτεύουσα της Ουγγαρίας, Βουδαπέστη.
1886 Γεννήθηκε ο Σερζ Αλεξάντρ Σταβισκί, γάλλος χρηματιστής, που δημιούργησε ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά σκάνδαλα στη Γαλλία («Υπόθεση Σταβισκί»)
1889 Γεννήθηκε ο Έντουιν Χαμπλ, αμερικανός αστρονόμος και εφευρέτης του τηλεσκοπίου. Προς τιμή του, το μεγαλύτερο σύγχρονο τηλεσκόπιο φέρει το επώνυμό του.
1894 Πεθαίνει ο Αντον Γκριγκόριεβιτς Ρουμπινστάιν. Ρώσος πιανίστας, συνθέτης, διευθυντής ορχήστρας, παιδαγωγός και μουσικο-κοινωνικός παράγοντας
1910 Πέθανε ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας, Λέων Τολστόι
1910 Ξεσπά η Μεξικανική Επανάσταση, ενάντια στον πρόεδρο Πορφύριο Ντιάζ.
1912 Β’ Βαλκανικός Πόλεμος: Συνάπτεται δεκαπενθήμερη ανακωχή στο Μπαχτσέκιοϊ της Τσατάλτζας, μεταξύ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Βουλγαρίας, η οποία εκπροσωπεί και τις κυβερνήσεις της Σερβίας και του Μαυροβουνίου. Έτσι, μόνο η Ελλάδα συνεχίζει τον πόλεμο εναντίον της Τουρκίας.
1917 Ο Βρετανός στρατηγός Ελ, με 378 τανκ, προσβάλλει τις γραμμές των Γερμανών στη μάχη του Καμπρέ στη Γαλλία, την πρώτη σημαντική μάχη με τανκ (Α’ παγκόσμιος ιμπεριαλιστικός πόλεμος). Η μάχη έληξε με βρετανική νίκη, παρότι οι απώλειες τους υπήρξαν μεγαλύτερες των Γερμανών και τα εδαφικά οφέλη ασήμαντα.
1919 Πραγματοποιείται το πρώτο διεθνές συνέδριο των κομμουνιστικών οργανώσεων νεολαίας στο Βερολίνο (20–26/11/1919). Ιδρύεται η Κομμουνιστική Διεθνής Νεολαίας.
1920 Ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (IRA), υπό την καθοδήγηση του Μάικλ Κόλινς, εκτελεί στο Δουβλίνο 24 πράκτορες των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Την επομένη, σε αντίποινα, ο βρετανικός στρατός εισβάλλει σ’ ένα στάδιο και πυροβολεί εναντίον των θεατών σκοτώνοντας 72 άτομα.
1920 Ιδρύεται η Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία (ΠΝΟ), το ανώτατο συνδικαλιστικό όργανο των εργαζομένων στη ναυτιλία.
1922 Ξεκινά στην Ελβετία η Διεθνής Συνδιάσκεψη της Λωζάνης, που θα λύσει τις διαφορές ανάμεσα στις συμμαχικές δυνάμεις και την Τουρκία, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Συνθήκη της Λωζάνης θα υπογραφεί στις 24 Ιουλίου 1923.
1922 Ιδρύονται συνοικισμοί σε ολόκληρη την Ελλάδα για τη στέγαση των προσφύγων. Υπολογίζεται ότι θα ανεγερθούν περίπου 100.000 σπίτια.
1923 Ο Αμερικανός Γκάρετ Μόργκαν πατεντάρει το φωτεινό σηματοδότη.
1923 Ναντίν Γκόρντιμερ. Νοτιοαφρικανίδα συγγραφέας, τιμημένη με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1991. Υπήρξε από τις πιο δυνατές λογοτεχνικές φωνές κατά του καθεστώτος των φυλετικών διακρίσεων (απαρτχάιντ) στη Νότιο Αφρική...
1924 Γεννήθηκε ο γαλλοπολωνικής καταγωγής Αμερικανός μαθηματικός, Μπενουά Μάντελμπροτ, πατέρας της μορφοκλασματικής γεωμετρίας (Fractal Geometry)
1924 Πέθανε ο Εμπενίζερ Κομπ Μόρλεϊ, άγγλος δικηγόρος, δικαστής, ποδοσφαιριστής και αθλητικός παράγων. Υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες του ποδοσφαίρου και ο άνθρωπος που έθεσε τους πρώτους κανόνες του δημοφιλέστερου σήμερα αθλήματος.
1925 Γεννήθηκε ο Αμερικανός γερουσιαστής και αδελφός του προέδρου Τζον Κένεντι, Ρόμπερτ Κένεντι.
1927 Γεννήθηκε ο Γιώργος Ιωάννου: Μια ξεχωριστή πένα στην ελληνική πεζογραφία. Έλληνας λογοτέχνης, ένας από τους σημαντικότερους πεζογράφους της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς.
1929 Ο σουρεαλιστής συγγραφέας Αντρέ Μπρετόν παρουσιάζει στο Παρίσι την πρώτη έκθεση του Σαλβαδόρ Νταλί.
1931 Το ισπανικό Κοινοβούλιο κατηγορεί τον βασιλιά Αλφόνσο ΙΓ’ για εσχάτη προδοσία και παραβίαση του Συντάγματος της χώρας.
1933 Θεμελιώνεται το νέο μέγαρο της Τράπεζας της Ελλάδας, σε οικόπεδό της επί της οδού Πανεπιστημίου.
1940 Η Ουγγαρία προσχωρεί στις δυνάμεις του Άξονα.
1941 Γεννήθηκε ο Dr. John. Αμερικανός πιανίστας, τραγουδοποιός και δισκογραφικός παραγωγός, θρυλική μορφή της αμερικάνικης λαϊκής μουσικής, με καταγωγή από την πολυπολιτισμική Νέα Ορλεάνη.
1942 Γεννήθηκε ο Τζο Μπάιντεν, Αμερικανός πολιτικός, τέως αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και νυν εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου 2021.
1945 Αρχίζει η Δίκη της Νυρεμβέργης, με 24 Ναζί να κάθονται στο εδώλιο για εγκλήματα πολέμου.
1947 Η βασίλισσα Ελισάβετ Β’, τότε διάδοχος-πριγκίπισσα, παντρεύεται τον Φίλιππο Μαουντμπάντεν, δούκα του Εδιμβούργου, στο Αββαείο του Ουεστμινστερ στο Λονδίνο, πέντε χρόνια πριν ανέβει στο θρόνο της Βρετανίας.
1952 Το σπίτι του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο γίνεται μουσείο.
1959 Υπογράφεται στον ΟΗΕ η Διακήρυξη για τα δικαιώματα του παιδιού.
1959 Συγκροτείται η Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) στον Άγιο Στέφανο Αττικής (Μπογιάτι), μετά την υπογραφή της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
1962 Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι βεβαιώνεται ότι η ΕΣΣΔ έχει απομακρύνει όλους τους πυραύλους της από την Κούβα και διατάζει τη διακοπή του αποκλεισμού του νησιού από τις ΗΠΑ, που διήρκεσε ένα μήνα.
1964 Το Βατικανό αθωώνει τους Εβραίους από την ενοχή για τη σταύρωση του Ιησού.
1970 Η πλειοψηφία των μελών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών τάσσεται υπέρ της εισδοχής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στον Οργανισμό. Ωστόσο, δεν συγκεντρώνεται η απαιτούμενη πλειοψηφία των 2/3 ώστε να εγκριθεί. Η Λ. Δ. της Κίνας θα γίνει μέλος του ΟΗΕ ένα χρόνο αργότερα, λαμβάνοντας και τη θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας (την οποία έως τότε είχε η κινεζική εθνικιστική κυβέρνηση στην Ταϊβάν).
1974 Σημειώνεται το πρώτο δυστύχημα με αεροσκάφος τύπου Boeing 747. Ανήκει στη γερμανική αεροπορική εταιρία Lufthansa και συντρίβεται στο Ναϊρόμπι της Κένυας, με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο 59 άτομα.
1975 Πέθανε ο Ισπανός δικτάτορας στρατιωτικός και πολιτικός, Φρανσίσκο Φράνκο
1976 Υπογράφεται από τις κυβερνήσεις Ελλάδας και Τουρκίας, στη Βέρνη, συμφωνία για «ανακωχή» στο Αιγαίο.
1977 Η Νέα Δημοκρατία κερδίζει τις δεύτερες εκλογές της μεταπολίτευσης, με ποσοστό 41,85%. Το ΠΑΣΟΚ καθίσταται αξιωματική αντιπολίτευση με το 25,3% των ψήφων.
1978 Πέθανε ο Ιταλός ζωγράφος, συγγραφέας και γλύπτης, Τζόρτζιο Ντε Κίρικο. Ιταλός ζωγράφος, γλύπτης και συγγραφέας, κύριος εκπρόσωπος της μεταφυσικής ζωγραφικής. Με το έργο του άσκησε μεγάλη επιρροή στο σουρεαλιστικό κίνημα.
1979 Ένοπλοι μουσουλμάνοι καταλαμβάνουν τη Μέκκα και κρατούν ομήρους 6.000 πιστούς. Η ομηρία τους θα κρατήσει δύο εβδομάδες. Η τελική επίθεση απελευθέρωσης των ομήρων θα γίνει από δυνάμεις του Πακιστάν με την υποστήριξη Γάλλων κομάντο. Κατά το μακελειό που θα επακολουθήσει θα βρουν το θάνατο 377 άνθρωποι και θα τραυματιστούν 600.
1989 Υπογράφεται η Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Έκτοτε, κάθε χρόνο η 20η Νοεμβρίου γιορτάζεται ως Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
1990 Δολοφονική απόπειρα από τη 17Ν με εκτόξευση ρουκετών κατά του Βαρδή Βαρδινογιάννη σημειώνεται στη Νέα Ερυθραία. Το τεθωρακισμένο αυτοκίνητο του επιχειρηματία, του σώζει τη ζωή.
1995 Ο Ανδρέας Παπανδρέου εισάγεται εσπευσμένα στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο με σοβαρά προβλήματα υγείας.
2003 Στην Κωνσταντινούπολη, άλλα 27 άτομα βρίσκουν τραγικό θάνατο και πάλι από παγιδευμένα αυτοκίνητα, που εκρήγνυνται έξω από το βρετανικό προξενείο και τη βρετανικών συμφερόντων τράπεζα HSBC. Η πρώτη επίθεση είχε γίνει πριν από πέντε μέρες, στις συναγωγές Νέβε Σαλόμ και Μπεθ Ισραέλ, με αποτέλεσμα το θάνατο 25 ανθρώπων και τον τραυματισμό εκατοντάδων. Την ευθύνη για τις δύο διπλές επιθέσεις αναλαμβάνει τουρκική ισλαμική οργάνωση για λογαριασμό και της Αλ Κάιντα.
2003 Συλλαμβάνεται ο γνωστός τραγουδιστής Μάικλ Τζάκσον, με την κατηγόρια της αποπλάνησης ανηλίκου.
2012 Πέθανε ο Χρόνης Μίσσιος, έλληνας συγγραφέας.Αγωνιστής της Αριστεράς, με πολύχρονες φυλακίσεις και εξορίες μεταπολεμικά. Έγινε ευρύτερα γνωστός με το αφήγημά του «...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς».
2016 Πέθανε ο Κωστής Στεφανόπουλος. Αχαιός πολιτικός της συντηρητικής παράταξης. Διετέλεσε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας από το 1995 έως το 2005.